Chandrayan | চন্দ্ৰযান কি ?
চন্দ্ৰযান, ভাৰতীয় চন্দ্ৰ মহাকাশ অনুসন্ধানৰ শৃংখলা। চন্দ্ৰযান হৈছে ভাৰতৰ আটাইতকৈ স্মৰণীয় চন্দ্ৰ অনুসন্ধান অভিযান। এই অভিযানে মহাকাশ উদ্ভাৱনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ ক্ষমতা প্ৰদৰ্শন কৰিছিল আৰু অতিৰিক্ত মহাকাশ অনুসন্ধানৰ বাবে নতুন প্ৰৱেশদ্বাৰ মুকলি কৰিছিল। ভাৰতৰ বাবে ই এক সাফল্য আছিল কাৰণ ভাৰতে আমেৰিকা, ৰাছিয়া আৰু চীনৰ পিছতে চন্দ্ৰত অৱতৰণ কৰা চতুৰ্থখন দেশ।ভাৰতক চন্দ্ৰলৈ লৈ যোৱা চন্দ্ৰযান অভিযানৰ এক বিশেষ সংস্থা :ISRO
ভাৰতীয় গৱেষণা সংস্থা (ISRO) এ ২০০৮ চনত চন্দ্ৰযানক পঠিয়াইছিল। ISRO – ” Indian Space Research Organisation“ভাৰতৰ প্ৰধান মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা।১৯৬৯ চনত স্বতন্ত্ৰ ভাৰতীয় মহাকাশ কাৰ্যসূচী প্ৰস্তুত কৰিবলৈ ISRO প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ মুখ্য কাৰ্য্যালয় বেংগালুুৰুত (পূৰ্বৰ বাংগালুৰু) ত। ISRO ৰ মুখ্য কাৰ্যবাহী এজন অধ্যক্ষ , যি ভাৰত চৰকাৰৰ মহাকাশ আয়োগৰ অধ্যক্ষ আৰু মহাকাশ বিভাগৰ সচিবও। ISRO ৰ প্ৰধান উৎক্ষেপন কেন্দ্ৰ হৈছেঅন্ধ্ৰপ্ৰদেশৰ শ্ৰীহৰিকোটাৰ পৰা সতীশ ধৱান মহাকাশ কেন্দ্ৰ।চন্দ্ৰযান -১:
চন্দ্ৰযান- ১ ভাৰতৰ প্ৰথম অভিযান চন্দ্ৰলৈ ২০০৮ চনৰ,২২ অক্টোবৰত শ্ৰীহৰিকোটৰ Satish Dhawan Space Center (SDSC,SHAR)ৰ পৰা সফলতাৰে উৎক্ষেপণ কৰা হয়। চন্দ্ৰপৃষ্ঠৰ পৰা ১০০ কিলোমিটাৰ উচ্চতাত চন্দ্ৰৰ চাৰিওফালে ঘূৰি ফুৰিছিল চন্দ্ৰৰ ৰাসায়নিক, খনিক আৰু ভূতাত্বিক মেপিঙৰ বাবে। এই মহাকাশযানত ভাৰত,আমেৰিকা, ব্ৰিটেইন জাৰ্মানী, ছুইডেন আৰু বুলগেৰিয়াত নিৰ্মিত ১১টা বৈজ্ঞানিক যন্ত্ৰ আছিল। চন্দ্ৰযান ১ এ চন্দ্ৰত পানী পাইছিল। ই চন্দ্ৰ কক্ষপথৰ পৰা অতি ৰঙা দৃশ্যমান আৰু এক্স-ৰে পোহৰত চন্দ্ৰত মানচিত্ৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল।আৰু প্ৰতিফলিত বিকিৰণ ব্যৱহাৰ কৰি বিভিন্ন মৌল, খনিজ আৰু বৰফৰ সন্ধান কৰিছিল। অভিযানৰ সকলো প্ৰধান লক্ষ্য সফল হোৱাৰ পিছত ২০০৯ চনৰ মে’ মাহৰ ভিতৰত এই কক্ষপথটো ২০০ কিলোমিটাৰ উন্নীত কৰা হৈছে। উপগ্ৰহটোৱে চন্দ্ৰৰ চাৰিওফালে ৩৪০০ ৰো অধিক কক্ষপথ চলাইছিল। এই অভিযান প্ৰথমে দুবছৰ ধৰি চলাৰ পৰিকল্পনা আছিল যদিও ২০০৯ চনৰ ২৯ আগষ্টত এই অভিযানৰ অন্ত পৰে।চন্দ্ৰযান -২:
চন্দ্ৰযান- হৈছে চন্দ্ৰযান-১ৰ পিছত চন্দ্ৰ অন্বেষণ কৰা দ্বিতীয় অভিযান, যাক ইছৰোৰ দ্বাৰা বিকশিত কৰা হৈছে। এই অভিযানটো জিএছএলভি(GSLV) মাৰ্ক ৩ উৎক্ষেপণ বাহনৰ দ্বাৰা উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল। এই অভিযানত এটা চন্দ্ৰ অৰ্বিটাৰ, এটা ৰোভাৰ আৰু ভাৰতত নিৰ্মিত লেণ্ডাৰ অন্তৰ্ভুক্ত আছে। এই সকলোবোৰ ইছৰোৰ দ্বাৰা বিকশিত কৰা হৈছে। ভাৰতে ২২ জুলাই ২০১৯ তাৰিখে শ্ৰীহৰিকোটা ৰেঞ্জৰ পৰা চন্দ্ৰযান-২ সফলতাৰে উৎক্ষেপণ কৰিছিল। ২০১৯ চনৰ জুলাই মাহত এখন সংযুক্ত মহাকাশযান হিচাপে উৎক্ষেপণ কৰা তিনিওখন বাহনে চন্দ্ৰৰ কক্ষপথলৈ উৎক্ষেপণ কৰিছিল আৰু ৰভাৰখন কঢ়িয়াই অনা লেণ্ডাৰখনে চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ গোলাৰ্ধত তললৈ নামিবলৈ চেষ্টা কৰিছিল যদিও ব্যৰ্থ হৈছিল। অৰ্বিটাৰখনে ওপৰৰ পৰা চন্দ্ৰৰ অধ্যয়ন অব্যাহত ৰাখিছে ।অৰ্বিটাৰখনে সাত বছৰ ধৰি চলাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছে। এই অৰ্বিটাৰখনে ১০০ কিলোমিটাৰ (৬২ মাইল) উচ্চতাত মেৰু কক্ষপথত চন্দক ঘূৰি থাকে।৭ ছেপ্টেম্বৰত অৱতৰণ কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰা হৈছিল।বিক্ৰমে সৰু প্ৰজ্ঞান ৰভাৰখন কঢ়িয়াই লৈ ফুৰিছিল। বিক্ৰম আৰু প্ৰজ্ঞান দুয়োটাকে ১ চন্দ্ৰ দিন (১৪ পৃথিৱী দিন) কাম কৰিব পৰাকৈ ডিজাইন কৰা হৈছিল। কিন্তু বিক্ৰমে চন্দ্ৰ স্পৰ্শ কৰাৰ ঠিক আগতে ২ কিলোমিটাৰ উচ্চতাত সংস্পৰ্শ হেৰুৱাই পেলায়।চন্দ্ৰযান -৩:
চন্দ্ৰযান-৩ হৈছে ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাৰ দ্বাৰা চন্দ্ৰত অনুসন্ধানৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা তৃতীয় চন্দ্ৰ অভিযান।২০২৩ চনৰ ১৪ জুলাইত শ্ৰীহৰিকোতৰ পৰা পৰা উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল চন্দ্ৰযান -৩। বিক্ৰম ,লেণ্ডাৰ প্ৰজ্ঞান ৰভাৰে গঠিত এই মহাকাশযান।নিৰাপদ আৰু কোমল অৱতৰণ,চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠত ৰভাৰ ৰভিং,স্থানীয়ভাৱে বৈজ্ঞানিক পৰীক্ষা কৰাই এই অভিযানৰ মূল উদ্দ্যেশ্য।২৩ আগষ্টত চন্দ্ৰত নামি অহা বিক্ৰম লেণ্ডাৰখনে চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰু অঞ্চলত অৱতৰণ কৰা প্ৰথম মহাকাশযান হিচাপে পৰিগণিত হয়, য’ত ভূ পৃষ্ঠৰ তলত পানীৰ বৰফ পোৱা যায়।চন্দ্ৰযান-৩ লিফ্ট অফ ভৰ প্ৰায় ৩৮৯৬ কিলোগ্ৰাম আৰু লেণ্ডাৰ আৰু ৰভাৰৰ মিছন জীৱন প্ৰায় এটা চন্দ্ৰ দিৱস যিটো ১৪ পৃথিৱী দিনৰ সমতুল্য। লেণ্ডাৰৰ বাবে পৰিকল্পিত অৱতৰণ স্থান হৈছে ~ 690S, দক্ষিণ মেৰু। অৰ্বিটাৰ দুখন সফল হোৱাৰ সময়তে চন্দ্ৰযান-২ অভিযানৰ অংশ হিচাপে থকা প্ৰথমখন লেণ্ডাৰ আৰু ৰভাৰখন পৃষ্ঠত দুৰ্ঘটনাগ্ৰস্ত হয়। দ্বিতীয়টো লেণ্ডাৰ আৰু ৰভাৰ অভিযান চন্দ্ৰযান-৩ ২০২৩ চনৰ ২৩ আগষ্টত চন্দ্ৰত সফলতাৰে অৱতৰণ কৰি ভাৰত চন্দ্ৰৰ দক্ষিণ মেৰু অঞ্চলত সফলতাৰে মহাকাশযান অৱতৰণ কৰা প্ৰথমখন ৰাষ্ট্ৰ।(Indian Space Research Organisation (ISRO)
২০০৮ চনৰ ২২ অক্টোবৰ।
চন্দ্ৰযান -২ ত অন্তৰ্ভূক্ত থকা লেণ্ডাৰ আৰু ৰভাৰ দুয়োতাকে কিমান দিন কাম কৰিব পৰাকৈ ডিজাইন কৰা হৈছিল?
চন্দ্ৰৰ ১দিন (১৪ পৃথিৱী দিন)।
নিৰাপদ আৰু কোমল অৱতৰণ,চন্দ্ৰৰ পৃষ্ঠত ৰভাৰ ৰভিং,স্থানীয়ভাৱে বৈজ্ঞানিক পৰীক্ষা কৰাই এই অভিযানৰ মূল উদ্দ্যেশ্য।